Style funkcjonalne

Style funkcjonalne

Dzisiaj dowiesz się

• co to jest styl wypowiedzi;
• jakie style funkcjonalne wyróżniamy;
• jakie są ich cechy.

Styl wypowiedzi to świadomy lub nieświadomy wybór środków językowych, ich zasób oraz sposób posługiwania się nimi dla osiągnięcia zamierzonego przez autora celu wypowiedzi.

Wyróżniamy 5 podstawowych stylów funkcjonalnych języka:

urzędowy, naukowy, potoczny, artystyczny i publicystyczny.

Styl urzędowy

cechuje wypowiedzi, których celem jest regulowanie stosunków między obywatelami a instytucjami państwowymi i społecznymi. Odznacza się:

zwięzłością, obiektywizmem, oficjalnością; wyrażeniami bezosobowymi (uprasza się, zawiadamia się, wprowadzono); stosowaniem ogólnie przyjętych formuł językowych (w nawiązaniu do..., zgodnie z paragrafem...); częstym występowaniem rzeczowników odczasownikowych (nieprzestrzeganie, wyprzedzanie); obecnością zwrotów wyrażających żądanie lub zakaz (należy, winien, zaleca się, nie wolno, zabrania się); schematycznym układem tekstu (punkty, podpunkty, paragrafy).

Styl naukowy

cechuje wypowiedzi związane z różnymi dziedzinami nauki – na przykład wykłady, rozprawy, podręczniki, artykuły w pismach specjalistycznych. Odznacza się:

precyzją, jednoznacznością, dokładnością, obiektywizmem; przewagą zdań złożonych i wielokrotnie złożonych; obecnością słownictwa specjalistycznego; występowaniem słownictwa obcego, internacjonalizmów (czyli słów zachowujących identyczną lub zbliżoną postać w różnych językach, np. wizja, gramatyka); wykorzystywaniem wykresów, tabel, grafów; brakiem językowych sygnałów emocji; przejrzystością kompozycyjną (założenia – przykłady – dowodzenie z argumentacją – wnioski).

Styl potoczny

charakteryzuje wypowiedzi typowe dla codziennych kontaktów międzyludzkich. Cechują go:

spontaniczność, prostota; zwroty nacechowane emocjonalnie; konkretne, obrazowe słownictwo; słownictwo regionalne, środowiskowe; zdrobnienia i zgrubienia; stałe związki frazeologiczne; przewaga zdań pojedynczych i równoważników zdań nad dłuższymi wypowiedzeniami; zdania często niepełne, urwane, niedokończone.

Styl artystyczny

występuje przede wszystkim w utworach literatury pięknej. Odznacza się:

obecnością różnorodnych środków artystycznych związanych z wszystkimi warstwami języka; zróżnicowaną składnią; bogatym słownictwem; obecnością neologizmów; przemyślaną kompozycją.

Styl publicystyczny

występuje w tekstach dziennikarskich: prasowych, telewizyjnych, radiowych, internetowych. Cechuje się dużym zróżnicowaniem, dlatego trudno wyodrębnić cechy wspólne utworów publicystycznych.

W zależności od rodzaju wypowiedzi dziennikarskiej można wskazać cechy zbliżające styl publicystyczny do innych stylów funkcjonalnych:np. naukowego (precyzja, wyważony ton pozbawiony emocji, dążność do obiektywizmu), artystycznego – bogate słownictwo, środki artystyczne, przemyślana kompozycja (felietony, reportaże); potocznego – emocjonalność, obrazowość, konkretność, niekiedy dosadność sformułowań (niektóre artykuły w prasie codziennej, wywiady czy wypowiedzi ustne w programach publicystycznych).

Dziękuję za uwagę