Tkanki

TKANKI ZWIERZĘCE

CZYTAJ

Spis treści

Tym symbolem oznaczono materiał dla ciekawskiech - zainteresowanych szerszą wiedzą

1. Hierarchiczna budowa organizmu str 3

2. Tkanki str. 5

Tak oznaczono ćwiczenia interaktywne. Możesz psrawdzić co już umiesz.

2.1 Tkanka nabłonkowa str. 7

2.2 Tkanka mięśniowa str. 11

2.3 Tkanka nerwowa str. 21

Tak oznaczono materiały dodatkowe. Kliknij na lupkę - to link do prezentacji innego nauczyciela,

2.2 Tkanka łączna str.

Hierarchiczna budowa organizmu

Organizm człowieka to struktura złożona i uporządkowana. Można w niej wyróżnić kolejne poziomy organizacji. Najniższe z nich to atomowy i cząsteczkowy. Komórki należą do 3 szczebla organizacji. Zespoły komórek o podobnej budowie i funkcji łączą się w tkanki (to poziom 4), te zaś w narządy (poziom 5). W każdym narządzie znajdują się różne tkanki, które współpracują ze sobą, umożliwiając pełnienie określonych funkcji. T akże narządy są odpowiednio pogrupowane i współdziałają ze sobą. W ten sposób powstają nadrzędne w stosunku do nich zespoły zwane układami narządów, które wspólnie tworzą najwyższy poziom organizacji: organizm. Organizm należy go traktować jako system, czyli zespół sprzężonych ze sobą elementów, zdolny do pełnienia funkcji nieosiągalnych dla pojedynczych składników.

Rys. Hierarchiczna budowa organizmu

Tkanki

TKANKI

Tkanka - zespół komórek o podobnym pochodzeniu, podobnej budowie, pełniących w organizmie tę samą funkcję. Tkanki zwierzęce powstają w rozwoju zarodkowym, w czasie procesu histogenezy. Nauka badająca tkanki to histologia

NABŁONKOWA

MIĘŚNIOWA

Ćwiczenie. Tkanki

NERWOWA

ŁĄCZNA

Ćwiczenie. Budowa organizmu

Film. Tkanki

Tkanka nabłonkowa

Ze względu na kształt komórek wyróżnia się nabłonki:

• płaskie
• walcowate
• sześcienne

Tkanka nabłonkowa jest zbudowana z jednej lub kilku warstw komórek. Komórki te ściśle do siebie przylegają.Są one osadzone na jednej, cienkiej warstwie, zbudowanej z białek i wielocukrów, tzw. błonie podstawnej. To ona nadaje nabłonkowi elastyczność i odporność na wszelkie odkształcenia.

Funkcje nabłonka Tkanka nabłonkowa pełni kilka ważnych funkcji w organizmie zwierzęcym m.in.:

• okrywającą
• wyścielającą
• wydzielniczą
• zmysłową

Podział nabłonków Nabłonki można podzielić ze względu na ilość warstw i kształt komórek.

Rys. Typy nabłonków

Ze względu na ilość warstw wyróżnia się nabłonki:

• jednowarstwowe
• wielowarstwowe

Film. Tkanki nabłonkowe

Nabłonki pod mikroskopem

Ćwiczenie. Nabłonki

Fot. Kora nerki

Fot. Tchawica

Fot. Skóra

Fot. Jelito cienkie

Tkanka mięśniowa

Rys. Typy tkanki mieśniowej

Tkanka mięśniowa jest zdolna do wykonywania skurczów. Ze względu na budowę i umiejscowienie w organizmie wyróżniamy 3 rodzaje tkanki mięśniowej.

Mięśnie gładkie odpowiadają m.in. za skurcze ścian przewodu pokarmowego podczas przesuwania treści pokarmowej oraz skurcze ścian naczyń krwionośnych powodujące zmiany ciśnienia krwi. Mięśnie budujące serce kurczą się rytmicznie, pompując krew do tętnic.

Rys. Rodzeje tkanki mieśniowej

Komórki tkanki mięśniowej są wydłużone. Ich skurcze są możliwe dzięki włókienkom kurczliwym, zbudowanym z białek aktyny i miozyny. Współpracujące ze sobą włókna aktynowe i miozynowe przesuwają się w stosunku do siebie, co powoduje skracanie komórek, a w efekcie skurcz mięśni.

Praca mięśni szkieletowych jest zależna od naszej woli, dzięki czemu można wykonywać celowe i świadome ruchy, a same mięśnie trenować, dbając o ich sprawność. Pozostałe mięśnie pracują stale, poza naszą kontrolą, w tempie odpowiednim do poziomu metabolizmu.

Mięśnie gładkie

Tkanka mięśniowa gładka

• jednojądrowe komórki
• komórki wrzecionowatego kształtu,
• występują w skórze, drogach oddechowych, naczyniach krwionośnych i limfatycznych, jelitach i moczowodach,
• duża odporność na zmęczenie,
• powolne skurcze długotrwałe,
• kurczą się niezależnie od naszej woli

Rys. Mięsień gładki

Film Mieśnie gładkie

Mięśnie poprzecznieprążkowane szkieletowe

Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa:

• silnie wydłużone komórki
• komórki walcowatego kształtu,
• posiadają wiele jąder, które położone są na obrzeżach włókien mięśniowych,
• miofilamenty aktynowe i miozynowe ułożone są na przemian, co uzewnętrznia się w postaci prążków (aktynowe – jasne, miozynowe – ciemne),
• kurczą się zależnie od naszej woli,
• szybko się męczą,
• skurcze są szybkie i krótkotrwałe.

Film Mieśnie szkieletowe

Rys. Mieśień szkieletowy

Rys Budowa mieśnia

Rys Mięśnie człowieka

Mięśnie poprzecznieprążkowane serca

Tkanka poprzecznie prążkowana sercowa:

• występuje tylko w sercu kręgowców,
• skurcze mają umiarkowaną siłę,
• skurcze są krótkie,
• włókna mięśniowe widlasto rozgałęzione,
• jądra komórkowe ułożone centralnie,
• zbudowany z komórek jedno- lub dwujądrzastych,
• cechuje go automatyzm,
• jedyny mięsień poprzecznie prążkowany, którego skurcze są niezależne od naszej woli.

Film Miesień serca

Rys. Mięsień serca

Film Automatyzm pracy serca

Mięśnie - podsumowanie

Ćwiczenie. Mięśnie porównanie

Ćwiczenie. Typy mięśni

Porównanie różnych typów mięśni

Film Budowa i funkcje mięśni

Tkanka nerwowa

Budowa neuronu: Każdy neuron jest złożony z ciała komórki i wypustek komórkowych odchodzących od ciała komórki. Ciałko komórki posiada jądro komórkowej. Są dwa typy wypustek:

• dendryty - krótkie, liczne i rozgałęzione wypustki, które przewodzą impuls nerwowy w kierunku ciała komórk
• akson - długa wypustka, przewodzi impulsy nerwowe z ciała komórki w kierunku dendrytu kolejnej komórki nerwowej.

Połączenie między dendrytem jednej komórki nerwowej i aksonem kolejnej komórki nerwowej nosi nazwę synapsy.

Tkanka nerwowa jest zbudowana z komórek nerwowych i glejowych. Komórki nerwowe nazywane sa neuronami. Są to komórki zdolne do przewodzenia impulsów nerwowych w odpowiedzi na różnorodne bodźce. Tworzą one układy, których zadaniem jest koordynowanie wszystkich czynności życiowych organizmu. Oprócz neuronów do tkanki nerwowej należą komórki glejowe. Pełnią one funkcję odżywczą i ochronną dla neuronów.

Rys. Budowa neuronu

Rys. Zwój nerwowy

Rys. Budowa synapsy

Tkanka nerwowa - ćwiczenia

Ćwiczenie. Budowa neuronu 2

Ćwiczenie. Budowa neuronu

Film układ nerwowy 1

Film układ nerwowy 2

Tkanka łączna

Podział tkanki łącznej uzależniony jest od typu komórek i charakteru substancji międzykomórkowej. Substancja ta może mieć postać płynną, galaretowatą lub twardą, zmineralizowaną. Substancja międzykomórkowa składa się z substancji podstawowej i włókien białkowych. Wyróżnia się włókna białkowe: kolagenowe, sprężyste, retikulinowe.

Charakteryzuje ją bardzo duże zróżnicowanie budowy i funkcji. Cechą wspólną poszczególnych rodzajów tkanek łącznych jest podobny plan budowy – składają się z komórek oddzielonych od siebie substancją międzykomórkową. Tkanki łączne łączą i wiążą ze sobą inne tkanki oraz narządy. Pełnią w organizmie funkcje:

• wypełniającą,
• podporową,
• odżywczą,
• transportową
• obronną.

Rys. Typy tkanki łącznej

Tkanki łączne dzieli się na tkanki łączne stałe i tkanki łączne płynne.

Rys. Tkanki łączne

Film Tkanka łączna

Rys. Podział tkanki łącznej

Krew

Poszczególne składniki krwi mają do spełnienia w organizmie człowieka różne zadania:

• Krwinki czerwone (erytrocyty) przenoszą tlen, dzięki zawartej w nich hemoglobinie.
• Krwinki białe (leukocyty) odpowiadają za odporność organizmu.
• Krwinki płytkowe (trombocyty) łącznie z osoczowymi czynnikami krzepnięcia zapewniają prawidłową hemostazę.

Krew jest jedyną płynną tkanką w organizmie człowieka i spełnia wiele funkcji mających fundamentalne znaczenie dla życia.

Krew jest jedyną płynną tkanką w organizmie człowieka i spełnia wiele funkcji mających fundamentalne znaczenie dla życia.

Rys. Skład krwi

Stanowi ona zawiesinę elementów komórkowych (krwinek czerwonych, białych i płytkowych) w roztworze białkowym zwanym osoczem. Krew wytwarzana jest w szpiku kostnym. Osocze utrzymuje stałość środowiska wewnętrznego i zawiera immunoglobuliny chroniące organizm przed inwazją drobnoustrojów.

Ćwiczenie. Składniki krwi

Tkanka chrzęstna

Tkanka kostna

Chrząstka to forma tkanki łącznej, która spełnia rolę powierzchni stawowych i łączy elementy układu kostnego i mięśniowego. Jej charakterystyczne postacie to chrząstka szklista, sprężysta i włóknista. W skład tkanki chrzęstnej wchodzą komórki chrzęstne zwane chondrocytami oraz substancja bezpostaciowa – tzw. macierz. Zbudowana jest ona m.in. z kwasu hialuronowego. W substancji tej znajdują się też liczne włókna łącznotkankowe, nadające tej tkance sprężystość i wytrzymałość.

Tkanka kostna składa się z części mineralnej (sole wapnia i fosforu), która nadaje kości twardość i części organicznej (osseiny), dzięki której kość zyskuje sprężystość. W strukturze tej tkanki zauważyć można kanały Haversa, którymi przebiegają naczynia krwionośne. Wokół kanałów znajdują się wiry komórek kostnych umieszczonych w twardej substancji międzykomórkowej, ułożonej koncentrycznie. Komórki komunikują się za pomocą wypustek. Koncentryczne twory wokół kanałów Haversa nazywamy osteonami. Struktury te tworzą beleczki kostne, które dzięki odpowiedniemu ułożeniu dają kości wielką wytrzymałość.

Rys. Tkanka chrzęstna

Film Tkanka kostna

Film Tkanka chrzęstna

Ćwiczenie. Tkanka kostna

Rys. Tkanka kostna

Tkanka tłuszczowa

Tkanka tłuszczowa występuje pod dwiema postaciami: białą i brunatną. Jej ulokowanie w ciele uzależnione jest od: płci, wieku, uwarunkowań genetycznych oraz prowadzonego trybu życia.

Tkanka tłuszczowa to tkanka znajdująca się głównie w warstwie podskórnej. Zbudowana jest w przeważającym stopniu z komórek tłuszczowych. Do jej zadań należą:

• magazynowanie substancji odżywczych
• termoizolacja ciała.

Dodatkowo tkanka tłuszczowa funkcję metaboliczną oraz immunomodulującą. Wśród ludzi istnieje przekonanie, że tkanka tłuszczowa jest nieestetyczna, dlatego tak popularne są diety i głodówki. Prawda jest taka, że tkanka tłuszczowa jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania, a jej poziom powinien mieścić się w następujących granicach: 20-25% masy ciała u kobiet i 15-20% masy ciała u mężczyzn. Dopiero wyższe wartości uznaje się za szkodliwą otyłość.

Rys. Tkanka tłuszczowa

Film Tkanka tłuszczowa

Podsumowanie

TKANKA – zespół komórek o podobnej budowie, pełniący w organizmie określone funkcje. RODZAJE TKANEK ZWIERZĘCYCH: A) tkanka mięśniowa: - gładka, - poprzecznie prążkowana serca, - poprzecznie prążkowana szkieletowa, B) tkanka nabłonkowa, C) tkanka nerwowa, D) tkanka łączna: - kostna, - tłuszczowa, - chrzęstna, - krew,

Ćwiczenie. Nazwij tkanki

Ćwiczenie. Tkanki 1

Ćwiczenie. Tkanki 2

Ćwiczenie. Tkanki 3

Materiały dodatkowe

TKANKI ZWIERZĘCE - joanna.dopierala2

Koniec

CZYTAJ ponownie