CZEGO CHCESZ OD NAS, PANIE

I BÓG BYŁ ARTYSTĄ

ANALIZA PIEŚNI XXV JANA KOCHANOWSKIEGO

"Czego chcesz od nas, panie"

I Bóg był artystą

W Pieśni 25 zaczynającej się od słów: „Czego chcesz od nas, Panie”, Bóg został przedstawiony jako deus artifex, twórca pięknego i harmonijnego świata. Świata, którego każdy element naznaczony został siłą boskiej kreacji: Tyś niebo zbudował I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował. Wierni wychwalają więc niewidzialnego Stwórcę, sławiąc piękno jego widzialnego dzieła: Wszędy pełno Ciebie: I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie. Chwalą Boga również jako dobrego i szczodrego władcę, który troskliwie opiekuje się całym stworzeniem: A Ty każdego żywisz z Twej szczodrobliwości; Jeno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi.

"CZEGO CHCESZ OD NAS, PANIE"

„Artysta zdecydował się tworzyć w mowie ojczystej podczas podróży po Europie, prawdopodobnie na skutek zetknięcia się z Plejadą – grupą poetów francuskich skupionych wokół Pierre’a Ronsarda. Byli oni reformatorami literatury francuskiej – nawoływali do zerwania z tradycją średniowieczną zarówno w kwestii pisania po łacinie, dotychczasowej lingua universalis, jak i uprawianych gatunków. Jednocześnie głosili konieczność upowszechniania kultury antycznej. Pierwszym znanym nam wierszem Kochanowskiego stworzonym w języku polskim jest modlitwa dziękczynna nosząca prosty tytuł Pieśń, dziś określana za pomocą incipitu Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary? Powstała ona najprawdopodobniej w Paryżu, na przełomie 1558 i 1559 r. Wiersz ten otworzył nowy okres w dziejach literatury polskiej”.

STWARZANIE ŚWIATA

DZIEŃ 3

DZIEŃ 2

DZIEŃ 1

DZIEŃ 4

Stworzenie sklepienia niebieskiego oddzielającego wody górne od dolnych

Stworzenie światła i oddzielenie go od ciemności

Stworzenie lądu i roślinności

Stworzenie Słońca, Księżyca i gwiazd

Co jeszcze poza bytami we wszechświecie stworzył Bóg? Jakie zjawiska i kategorie? Czy poza pojęciami czasu, wolnej woli i dobra stworzył również piękno?

dzień 6

dzień 5

dzień 7

Odpoczynek

Stworzenie zwierząt lądowych i człowieka

Stworzenie zwierząt wodnych i latających

Przeanalizujmy

Przeczytaj jeszcze raz dokładnie pieśń Jana Kochanowskiego "Czego chcesz od nas, Panie" i wykonaj polecenia.

Interpretacje muzyczneKtóra jest ci bliższa? Uzasadnij

analiza formalna

Zastanów się, kim jest podmiot liryczny i do kogo sie zwraca w swojej wypowiedzi.

analiza formalna

Jakimi środkami obrazowania poetyckiego posługuje się podmiot liryczny, by zbudować odpowiedni nastrój utworu? Czy potrafisz określić ten nastrój? Czy można powiedzieć, że jest sielankowy?

człowiek wobec boga

definicja sielanki

elementy wspólne?

Zacytuj fragmenty pieśni opisujące krajobrazy przedstawione na fotografiach

pieśń XXV

„Architekt wszechświata” to miniatura nieznanego autorstwa, której powstanie datowane jest na około XIII wieku. Przedstawiona na miniaturze postać zdaje się wychodzić poza ramy obrazu. Jest ona pochylona nad swoim dziełem, które jest znacznie mniejsze od niej. Tytułowym „Architektem wszechświata” jest sam Bóg, który przedstawiony jest z cyrklem, jego druga dłoń zdaje się toczyć kulę ziemską. Architekt wszechświata wytycza kontynenty, widoczna jest także linia wody. Postać posiada aureolę dookoła głowy. Istotnym jest samo przedstawienie postaci – widoczny jest kreacjonizm, przekonanie, że Bóg jest stwórcą świata. Istotne jest także to, że Bóg wyraźnie wychodzi poza ramy. Nie ma dla niego ograniczeń. Posiada on aureolę oraz szaty w niebieskim i czerwonym kolorze. Czerwień to kolor, który kojarzy się z władzą, podkreśla status i moc Boga. Istotne jest także samo użycie figury koła, która często była wykorzystywana jako podstawa planu budynków sakralnych. Całość miniatury utrzymana jest w kolorach złotym, niebieskim oraz czerwonym co tylko dodatkowo podkreśla jej sakralną, podniosłą tematykę. Widocznym jest chęć pochwały Boga, przedstawienia stwórcy, o czym świadczyć może nie tylko sam sposób ukazania, ale i to, ze autor nie zadbał o to by zyskać rozgłos.

dZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!

Paweł Domzalski