Mitologiczne krainy - cykl lekcji kl. 5

Mitologiczne krainy

Przygotowała: Anna Stasiak

Cykl lekcji

Początki świata według Greków

Z wizytą na Olimpie - poznajemy greckich bogów

Mit o Demeter i Persefonie

Mit o Syzyfie

Mit o Heraklesie

Mit o Tezeuszu i Ariadnie

Mit o Dedalu i Ikarze

Mitologia na językach - związkifrazeologiczne pochodzącez mitologii

Lekcja 1 Temat: Początki świata według Greków.

Odpowiedzcie na pytania:

Przeczytajcie uważnie "Mit o powstaniu świata" Podręcznik str. 202 - 204

Obejrzyjcie tę historię

Odpowiedzcie na pytania, które sprawdzą, ile zrozumieliście i zapamiętaliście. W razie wątpliwości zajrzyjcie ponownie do tekstu.

jak powstał świat?

Jak powstał świat?

Jak nazywało się bóstwo nieba, a jak – bóstwo ziemi?

W jaki sposób Rea uratowała Zeusa?

Dlaczego Uranos zrzucił cyklopów do Tartaru?

Komu Gaja wręczyła kamienny sierp do walki z Uranosem?

Dlaczego Kronos pożerał swoje dzieci?

Karta pracy do pobrania

Kogo uratował Zeus?

Poszukajcie w tekście mitu sformułowań, za pomocą których opisano Chaos, następnie podajcie własne propozycje, słów, wyrażeń i porównań, którymi można określić nicość.

Przyjrzyjcie się uważnie drzewu genealogicznemu pierwszej rodziny przedstawionej w "Micie o powstaniu świata". Wyjaśnijcie, kim są wymienione postacie i jakie łączą je relacje. Przerysujcie drzewo genealogiczne do zeszytu.

Ułóżcie plan wydarzeń. Gotowy plan zapiszcie w zeszycie.

Zapoznajcie się z definicjami mitu i mitologii, które znajdują się w podręczniku (str. 205). Zapiszcie skróconą wersję tych definicji w zeszycie.

Mity - to opowieści o bogach i herosach oparte na wierzeniach. Tłumaczyły powstanie świata, wyjaśniały nieznane zjawiska, objaśniały pojawienie się człowieka i ukazywały wzorce zachowań.

Mitologia - to zbiór mitów,czyli opowieści o bogach i bohaterach (herosach).

Następnie zastanówcie się, dlaczego ludzie ludzie mieli potrzebę tworzenia mitów oraz czy istnieje podobieństwo między baśniami a mitami?

wróć

Lekcja 2 Temat: Z wizytą na Olimpie - poznajemy greckich bogów.

oś czasu

Grecy wierzyli, że górę Olimp zamieszkują bogowie, z których każdy opiekuje się inną dziedziną życia. Darzyli bóstwa szacunkiem, modlili się do nich i składali im ofiary. Jednocześnie uwielbiali opowieści o burzliwym życiu i nie zawsze pięknych postępkach mieszkańców Olimpu. Bogowie byli wszechmocni i nieśmiertelni, ale mieli wady, popełniali błędy i ulegali uczuciom - zupełnie jak zwykli ludzie. Każdego boga przedstawiano z charakterystycznym dla niego przedmiotem - zwanym atrybutem.

Oto oni:

Zanotujcie w zeszycie w formie tabelki: - imiona greckich bogów, - dziedzinę, którą się opiekowali - ich atrybuty

Zeus

bóg bogów: pan błyskawic, władca światłości, absolutny sędzia; duch wszystkiego

atrybuty: piorun, rubinooki orzeł

+info

Hera

królowa Olimpu, opiekunka małżeństwa, kobiet i wdów

atrybuty: owoc granatu, paw

+info

atena

bogini mądrości, patronka Aten

atrybuty: pełna zbroja, egida

+info

apollon

bóg światła i sztuki, opiekun muz

atrybuty: laurowy wieniec, lira

+info

artemida

bogini łowów i księżyca, królowa lasów i dzikiej natury

atrybuty: kołczan ze strzałami

+info

posejdon

bóg morza

atrybuty: trójząb

+info

ares

bóg wojny

atrybuty: zbroja, miecz, tarcza

+info

afrodyta

bógini miłości i piękna

atrybuty: wróble i gołębie towarzyszące jej w orszaku

+info

hefajstos

bóg ognia i kowalstwa, złotników, murarzy i stolarzy

atrybuty: narzędzia kowalskie

+info

hermes

posłaniec bogów, bóg informacji, handlu i złodziei

atrybuty: kaduceusz, skrzydlate sandały

+info

hestia

bogini domowego ogniska, opiekunka dzieci, sierot, podróżnych

atrybuty: ogień z ogniska domowego

+info

hades

bóg zmarłych, władca podziemi

atrybuty: hełm niewidka

+info

Sprawdź, ile zapamiętałeś. Odgadnij, o kim mowa. Uzupełnij drzewo genealogiczne imionami bogów. Polecenie wykonaj ustnie. .

Hades – mitologiczny podziemny świat, gdzie dusza udawała się po śmierci człowieka, nazywana także krainą zmarłych. Aby dostać się do Hadesu trzeba było przepłynąć rzekę Styks, przez którą przewoził swą łodzią Charon. Zapłatą była drobna moneta – obol – wkładana w usta zmarłych. Następnie dusze spotykały Cerbera – trzygłowego psa pilnującego ewentualnych zbiegów. Dusze sądziło trzech króli, którzy za życia odznaczali się sprawiedliwością - Minos, Ajakos i Radamantys. Z podziemnego pałacu całym podziemiem władał Hades, u którego boku stała żona – Persefona.

Olimp – siedziba bogów greckich, na której niepodzielnie rządził Zeus. Znajdowało się tam wiele pałaców bogów, którzy spotykali się na hucznych ucztach, na których spożywano ambrozję i nektar zapewniające nieśmiertelność.

wróć

Lekcja 3 Temat: Mit o Demeter i Persefonie.

Wysłuchaj fragmentów "Czterech pór roku" vivaldiego

WIOSNA

LATO

określ nastrój w różnych fragmentach utworu

ZIMA

Podziel się swoimi odczuciami po ich wysłuchaniu

JESIEŃ

Przyjrzyj się również obrazom

Giuseppe Arcimboldo

malarza tworzącego w oryginalny i ekscentryczny sposób portrety i kompozycje figuralne o treści rodzajowej lub alegorycznej, na które składały się elementy martwej natury, ułożone w obraz twarzy lub sceny. Na obrazach widzisz alegorie pór roku.

WIOSNA

LATO

JESIEŃ

ZIMA

Przeczytaj "Mit o Demeter i Persefonie" (podręcznik str. 208-210)

Obejrzyj wersję mitu

Czy zgadzasz się z poniższym stwierdzeniem?

Mit opowiada O tym, jak Demeter straciła swoją ukochaną córkę i przemieniła ziemię w pustynię

Odpowiedz pisemnie na pytania:

Kto jest główną postacią w micie?

W jakim momencie poznajemy Demeter?

Kto był sprawcą tragedii matki?

Gdzie zniknęła persefona?

Co stało się na ziemi, kiedy bogini urodzaju wpadła w rozpacz?

W jaki sposób zareagował dzeus, by ratować sytuację?

Co wymyślił Hades, aby persefona musiała do niego wracać co roku na trzy miesiące?

Jak Demeter okazywała swoją radość, kiedy odzyskiwała córkę, a co się działo, kiedy musiała się z nią żegnać?

Przypomnij sobie obrazy i muzykę, które miałeś okazję zobaczyć i usłyszeć. Zastanów się, które części mitu mogą symbolizować poszczególne pory roku. Wniosek zapisz w zeszycie.

Jak myślisz, czym ludzie różnili się od greckich bogów, a w czym mogli ich przypominać?

wróć

Lekcja 4 Temat: Mit o Syzyfie.

? ??

Kto to jest?

Co robi?

gdzie się znajduje?

? ??

Dlaczego to robi?

Tycjan "Syzyf"

Przeczytajcie

Mit o Syzyfie (podręcznik str. 211-213)

Obejrzyjcie

Wyjaśnijcie,

który fragment opowieści ilustruje obraz Tycjana

Sprawdźcie, ile zapamiętaliście

Plan wydarzeń

zanotujcie w zeszycie plan szczegółowy

1.

3.

Szczęśliwe życie Syzyfa

Wieczne męki

2.

Przyjaciel bogów ukarany

List gończy

Przewinienia Syzyfa

Sąd nad syzyfem

oskarżyciele

obrońcy

• był dobrym władcą, pod jego rządami państwo kwitło
• był pomysłowy, bogowie powinni to docenić
• dostał nauczkę, kiedy po raz pierwszy udał się do Hadesu
• naprawdę kochał życie, był zdolny do wszystkiego, aby je zachować
• bronił się przed niesprawiedliwą karą, wykazał aktywną postawę, nie poddał się biernie decyzjom bogów

• wielokrotnie oszukiwał bogów
• złamał wyraźny zakaz Zeusa
• nie okazał bogom należnej im czci, był zuchwały
• uwięził Tanatosa, czym spowodował zamęt i dezorientację na świecie
• wystąpił przeciw odwiecznym prawom rządzącym światem
• korzystał z dobrodziejstw nektarui ambrozji, a nie był lojalny wobec bogów
• nie potrafił opanować swoich słabości

Jak starożytni Grecy wyobrażali sobie moment śmierci i to, co się działo z człowiekiem?

? ??

? ??

? ??

? ??

? ??

– Moment śmierci (przybycie Tanatosa, boga śmierci i zabranie duszy) – Pogrzebanie ciała (pozwalało duszy udać się nad Styks i prosić Charona o przewiezienie na drugą stronę za cenę 1 obola) – Przejście do Hadesu.

Wskazówki dotyczące postępowania jakich udzielił ludziom mit koryncki

Ciekawostka

Syzyfowa praca

Nawiązanie do mitu: wtaczanie głazu, ubiór. Elementy humorystyczne: współczesne realia (telefon komórkowy), konwencjonalna odpowiedź używana w rozmowie telefonicznej w połączeniu z wiedzą, że praca Syzyfa trwa w nieskończoność

Ciężka

Żmudna

KONTEKSTY

bezcelowa

niekończąca się

Żart w wierszu Joanny Kulmowej polega na zabawie słowami - praca Syzyfa jest niepotrzebna („w nicość się obraca”), ale nie grozi mu bezrobocie – ma zapewnione zajęcie na wieczność

wróć

Lekcja 5 Temat: Mit o Heraklesie.

Przeczytajcie mit o heraklesie

Zaprezentujcie głównego bohatera mitu. Podajcie brakujące informacje. Notatkę zapiszcie w zeszycie.

obejrzyjcie

Opiszcie wygląd Heraklesa. Zanotujcie wskazówki dla artysty, który chciałby przedstawić tę postać.

Wyjaśnijcie, dlaczego Herakles musiał stać się niewolnikiem Eurysteusa i wykonać dwanaście rozkazów króla.

dwanaście prac

MITYCZNEGO BOHATERA

obejrzyjcie prezentację Waszych kolegów ze Szkoły Podstawowej w Woli Krakowiańskiej

zapiszcie notatkę w zeszycie

Powiedzcie, o jakich cechach charakteru Heraklesa mogą świadczyć prace przedstawione na rysunkach

zapoznajcie się ze znaczeniem wyrazu heros. Powiedzcie, czy Herakles zasłużył na takie określenie?

heros – istota półboska, jedno z rodziców takiego bohatera było bogiem, a drugie – człowiekiem. Taka kreacja postaci związana była z potrzebą dodania powagi mitologicznym początkom legendarnych rodów. Herosi odznaczali się szlachetnością, siłą, odwagą, chociaż nie zawsze sprzyjało im szczęście. Wielu z nich, zanim zdobyło sławę czy zasiadło na królewskim tronie, musiało przejść próbę długich walk i cierpień.

Spróbujcie wytłumaczyć, czym dla starożytnych Greków mogły być potwory, z którymi walczył Herakles. Jakie znaczenie można przypisać przedmiotom, które bohater zdobywał?

Zadanie dodatkowe

wróć

Lekcja 6 Temat: Mit o Tezeuszu i Ariadnie.

Zapoznajcie się z mitem o Tezeuszu

W tym celu przeczytajcie wersję mitu, która znajduje się w podręczniku (str. 228-229), a następnie obejrzyjcie film - zbierzecie dodatkowe informacje o ateńskim bohaterze

wypełniJcie kartę pracy,

której autorką jest pani Monika Iwanowska

Karta pracy do pbrania

Miejsce Akcji

Plan Wydarzeń

nieco się pomieszał... Ułóż go we właściwej kolejności

Dar Ariadny

Podróż Tezeusza na Kretę

Zabicie Minotaura

Tezeusz na dworze króla Minosa

Porzucenie Ariadny na wyspie Naksos

Ucieczka Tezeusza z Ariadną

MINOTAUR

Sprawdź, co o nim wiesz

Pomyśl, które z podanych znaczeń słowa labirynt ma charakter dosłowny, a które przenośny?

BOHATEROWIE

główni

drugoplanowi

Dedal

Tezeusz

Dionizos

Ariadna

Nić Ariadny

Dojść po nitce do kłębka

Mit o Tezeuszu można traktować jako przykład ludzkiego losu.Człowiek pragnący pokonać zło, zrealizować cel, odnieść sukces powinien odznaczać się odwagą, sprytem, ale musi też liczyć na szczęście i pomoc innych.

wróć

Lekcja 7 Temat: Mit o Dedalu i Ikarze.

Przeczytajcie

Mit o Dedalu i Ikarze (podręcznik str. 232-235)

Obejrzyjcie

Wersję mitu

Zapiszcie w zeszycie notatkę na temat poznanego mitu

Realistyczne miejsca wydarzeń

Ateny

Ikaria

Kreta

Jaki był Dedal, a jaki Ikar?

Zapamiętaj!

Ikarowy lot - śmiałe bądź ryzykowne przedsięwzięcie, zakończone porażką, a nawet tragedią

Zapisz wnioski w zeszycie w formie tabeli

Jakich rad udzielił Dedal swojemu synowi przed lotem? Dlaczego Ikar nie posłuchał rad ojca?

Zastanów się

Ikar to uosobienie romantycznego wzlotu, wzniosłych ideałów, bohaterstwa graniczącego z szaleństwem. To także symbol młodzieńczego entuzjazmu, lekkomyślności oraz marzeń człowieka, nawet tych najbardziej niebezpiecznych i nieosiągalnych, jak lot ku słońcu.

konteksty:

Polski poeta Ernest Bryll napisał: Wciąż o Ikarach głoszą - choć doleciał Dedal. Jak myślisz, dlaczego artyści częściej czynią bohaterem swoich dzieł Ikara, a nie Dedala?

Opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza pt. Ikar nawiązuje zarówno do greckiego mitu, jak i do obrazu Pietera Bruegela

Pieter Bruegel StarszyPejzaż z upadkiem Ikara ok. 1558 rok

zadanie dodatkowe

Stwórz komiks o Dedalu i Ikarze. W załączniku znajdziesz gotową propozycję, którą trzeba uzupełnić wypowiedziami bohaterów oraz pięknie pokolorować. Na wykonanie pracy masz tydzień. Odeślij ją do mnie - już nie mogę się doczekać wyników Twojej pracy!

wróć

Lekcja 8 Temat: Mitologia na językach - związki frazeologiczne pochodzące z mitologii.

Mity greckie

ukazywały wierzenia starożytnych greków, tłumaczyły powstanie świata i człowieka, wyjaśniały nieznane zjawiska natury,ukazywały wzorce zachowania

z mitów greckich pochodzi wiele frazeologizmów.Dziś zgłębimy razem ten temat

związek frazeologiczny, to utrwalone w języku połączenie wyrazów o stałym, przenośnym znaczeniu, które nie wynika ze znaczeń tworzących go słów.

frazeoligizm -

słownik frazeologiczny -

zawiera objaśnienia związków frazeologicznych, w tym również przysłów i powiedzeń. Pozwala on upewnić się, czy dobrze rozumiesz znaczenie danego związku i czy używasz go poprawnie.

Budowa

słownika frazeologicznego

Wyjaśnienia związków frazeologicznych znajdują się pod hasłami ułożonymi alfabetycznie. Hasłem jest wyraz, który wchodzi w skład frazeologizmu, zwykle rzeczownik, czasownik lub przymiotnik.

HASŁO

ZWIĄZEK FRAZEOLOGICZNY

KOLEJNY ZWIĄZEK, KTÓRY ZAWIERA WYRAZ HASŁOWY

PRZYKŁAD UŻYCIA FRAZEOLOGIZMU

OBJAŚNIENIE ZNACZENIA ZWIĄZKU

ŹRÓDŁO CYTATU

OBEJRZYJ

wyzwanie muzyczne Youtubera, który znany jest jako MC Sobieski. Zobacz, co ciekawego ma do powiedzenia właśnie o frazeologizmach...

Zapisz w zeszycie:

ZWIĄZEK FRAZEOLOGICZNY- utralone w języku połączenie wyrazów o stałym, przenośnym znaczeniu, które nie wynika ze znaczeń tworzących go słów.

Frazeologizmy pochodzące z mitologii

Jabłko niezgody

Paniczny strach

Koń trojański

Nić Ariadny

W objęciach Morfeusza

Pięta Achillesa

PROJEKT

To już koniec przygody z mitami, ale mam dla ciebie pewną propozycję...

1. Stwórz słownik frazeologizmów pochodzących z mitologii. Zastanów się dobrze, jakie jeszcze związki frazeologiczne mogłyby się w nim znaleźć. Starannie opracuj hasła, ozdób je rysunkami. Postaraj się, by Twoja praca posiadała wysokie walory estetyczne.

LUB

2. Wykonaj portret Ariadny używając w tym celu nici. Twoja praca powinna być wykonana na brystolu o wymiarze A3.

wróć