Mitologiczne krainy - cykl lekcji kl. 5

Przygotowała: Anna Stasiak

Mitologiczne krainy

Mitologia na językach - związkifrazeologiczne pochodzącez mitologii

Mit o Dedalu i Ikarze

Mit o Tezeuszu i Ariadnie

Mit o Heraklesie

Mit o Syzyfie

Mit o Demeter i Persefonie

Z wizytą na Olimpie - poznajemy greckich bogów

Początki świata według Greków

Cykl lekcji

Lekcja 1Temat: Początki świata według Greków.

Odpowiedzcie na pytania:

Obejrzyjcie tę historię

Przeczytajcie uważnie "Mit o powstaniu świata" Podręcznik str. 202 - 204

Odpowiedzcie na pytania, które sprawdzą, ile zrozumieliście i zapamiętaliście. W razie wątpliwości zajrzyjcie ponownie do tekstu.

Dlaczego Kronos pożerał swoje dzieci?

Dlaczego Uranos zrzucił cyklopów do Tartaru?

Kogo uratował Zeus?

Komu Gaja wręczyła kamienny sierp do walki z Uranosem?

W jaki sposób Rea uratowała Zeusa?

Jak nazywało się bóstwo nieba, a jak – bóstwo ziemi?

Jak powstał świat?

jak powstał świat?

Karta pracy do pobrania

Przyjrzyjcie się uważnie drzewu genealogicznemu pierwszej rodziny przedstawionej w "Micie o powstaniu świata". Wyjaśnijcie, kim są wymienione postacie i jakie łączą je relacje. Przerysujcie drzewo genealogiczne do zeszytu.

Poszukajcie w tekście mitu sformułowań, za pomocą których opisano Chaos, następnie podajcie własne propozycje, słów, wyrażeń i porównań, którymi można określić nicość.

Ułóżcie plan wydarzeń. Gotowy plan zapiszcie w zeszycie.

wróć

Mitologia - to zbiór mitów,czyli opowieści o bogach i bohaterach (herosach).

Mity - to opowieści o bogach i herosach oparte na wierzeniach. Tłumaczyły powstanie świata, wyjaśniały nieznane zjawiska, objaśniały pojawienie się człowieka i ukazywały wzorce zachowań.

Następnie zastanówcie się, dlaczego ludzie ludzie mieli potrzebę tworzenia mitów oraz czy istnieje podobieństwo między baśniami a mitami?

Zapoznajcie się z definicjami mitu i mitologii, które znajdują się w podręczniku (str. 205).Zapiszcie skróconą wersję tych definicji w zeszycie.

Lekcja 2Temat: Z wizytą na Olimpie - poznajemy greckich bogów.

oś czasu

Grecy wierzyli, że górę Olimp zamieszkują bogowie, z których każdy opiekuje się inną dziedziną życia. Darzyli bóstwa szacunkiem, modlili się do nich i składali im ofiary. Jednocześnie uwielbiali opowieści o burzliwym życiu i nie zawsze pięknych postępkach mieszkańców Olimpu. Bogowie byli wszechmocni i nieśmiertelni, ale mieli wady, popełniali błędy i ulegali uczuciom - zupełnie jak zwykli ludzie. Każdego boga przedstawiano z charakterystycznym dla niego przedmiotem - zwanym atrybutem.

Zanotujcie w zeszycie w formie tabelki: - imiona greckich bogów,- dziedzinę, którą się opiekowali- ich atrybuty

Oto oni:

atrybuty: piorun, rubinooki orzeł

+info

bóg bogów: pan błyskawic, władca światłości, absolutny sędzia; duch wszystkiego

Zeus

atrybuty: owoc granatu, paw

+info

królowa Olimpu, opiekunka małżeństwa, kobiet i wdów

Hera

atrybuty: pełna zbroja, egida

+info

bogini mądrości, patronka Aten

atena

atrybuty: laurowy wieniec, lira

+info

bóg światła i sztuki, opiekun muz

apollon

atrybuty: kołczan ze strzałami

+info

bogini łowów i księżyca, królowa lasów i dzikiej natury

artemida

atrybuty: trójząb

+info

bóg morza

posejdon

atrybuty: zbroja, miecz, tarcza

+info

bóg wojny

ares

atrybuty: wróble i gołębie towarzyszące jej w orszaku

+info

bógini miłości i piękna

afrodyta

atrybuty: narzędzia kowalskie

+info

bóg ognia i kowalstwa, złotników, murarzy i stolarzy

hefajstos

atrybuty: kaduceusz, skrzydlate sandały

+info

posłaniec bogów, bóg informacji, handlu i złodziei

hermes

atrybuty: ogień z ogniska domowego

+info

bogini domowego ogniska, opiekunka dzieci, sierot, podróżnych

hestia

atrybuty: hełm niewidka

+info

bóg zmarłych, władca podziemi

hades

Sprawdź, ile zapamiętałeś. Odgadnij, o kim mowa. Uzupełnij drzewo genealogiczne imionami bogów. Polecenie wykonaj ustnie. .

wróć

Olimp – siedziba bogów greckich, na której niepodzielnie rządził Zeus. Znajdowało się tam wiele pałaców bogów, którzy spotykali się na hucznych ucztach, na których spożywano ambrozję i nektar zapewniające nieśmiertelność.

Hades – mitologiczny podziemny świat, gdzie dusza udawała się po śmierci człowieka, nazywana także krainą zmarłych. Aby dostać się do Hadesu trzeba było przepłynąć rzekę Styks, przez którą przewoził swą łodzią Charon. Zapłatą była drobna moneta – obol – wkładana w usta zmarłych. Następnie dusze spotykały Cerbera – trzygłowego psa pilnującego ewentualnych zbiegów. Dusze sądziło trzech króli, którzy za życia odznaczali się sprawiedliwością - Minos, Ajakos i Radamantys. Z podziemnego pałacu całym podziemiem władał Hades, u którego boku stała żona – Persefona.

Lekcja 3Temat: Mit o Demeter i Persefonie.

Podziel się swoimi odczuciami po ich wysłuchaniu

określ nastrój w różnych fragmentach utworu

ZIMA

JESIEŃ

LATO

WIOSNA

Wysłuchaj fragmentów "Czterech pór roku" vivaldiego

ZIMA

JESIEŃ

LATO

WIOSNA

malarza tworzącego w oryginalny i ekscentryczny sposób portrety i kompozycje figuralne o treści rodzajowej lub alegorycznej, na które składały się elementy martwej natury, ułożone w obraz twarzy lub sceny. Na obrazach widzisz alegorie pór roku.

Przyjrzyj się również obrazom

Giuseppe Arcimboldo

Obejrzyj wersję mitu

Czy zgadzasz się z poniższym stwierdzeniem?

Przeczytaj "Mit o Demeter i Persefonie" (podręcznik str. 208-210)

Mit opowiada O tym, jak Demeter straciła swoją ukochaną córkę i przemieniła ziemię w pustynię

Jak Demeter okazywała swoją radość, kiedy odzyskiwała córkę, a co się działo, kiedy musiała się z nią żegnać?

Co wymyślił Hades, aby persefona musiała do niego wracać co roku na trzy miesiące?

W jaki sposób zareagował dzeus, by ratować sytuację?

Co stało się na ziemi, kiedy bogini urodzaju wpadła w rozpacz?

Gdzie zniknęła persefona?

Kto był sprawcą tragedii matki?

W jakim momencie poznajemy Demeter?

Kto jest główną postacią w micie?

Odpowiedz pisemnie na pytania:

wróć

Jak myślisz, czym ludzie różnili się od greckich bogów, a w czym mogli ich przypominać?

Przypomnij sobie obrazy i muzykę, które miałeś okazję zobaczyć i usłyszeć. Zastanów się, które części mitu mogą symbolizować poszczególne pory roku. Wniosek zapisz w zeszycie.

Lekcja 4Temat: Mit o Syzyfie.

Tycjan "Syzyf"

? ??

? ??

Dlaczego to robi?

gdzie się znajduje?

Co robi?

Kto to jest?

który fragment opowieści ilustruje obraz Tycjana

Wyjaśnijcie,

Obejrzyjcie

Przeczytajcie

Mit o Syzyfie(podręcznik str. 211-213)

Sprawdźcie, ile zapamiętaliście

zanotujcie w zeszycie plan szczegółowy

Plan wydarzeń

3.

Wieczne męki

2.

Przyjaciel bogów ukarany

1.

Szczęśliwe życie Syzyfa

Przewinienia Syzyfa

List gończy

obrońcy

oskarżyciele

• był dobrym władcą, pod jego rządami państwo kwitło
• był pomysłowy, bogowie powinni to docenić
• dostał nauczkę, kiedy po raz pierwszy udał się do Hadesu
• naprawdę kochał życie, był zdolny do wszystkiego, aby je zachować
• bronił się przed niesprawiedliwą karą, wykazał aktywną postawę, nie poddał się biernie decyzjom bogów

• wielokrotnie oszukiwał bogów
• złamał wyraźny zakaz Zeusa
• nie okazał bogom należnej im czci, był zuchwały
• uwięził Tanatosa, czym spowodował zamęt i dezorientację na świecie
• wystąpił przeciw odwiecznym prawom rządzącym światem
• korzystał z dobrodziejstw nektarui ambrozji, a nie był lojalny wobec bogów
• nie potrafił opanować swoich słabości

Sąd nad syzyfem

? ??

? ??

? ??

? ??

? ??

Jak starożytni Grecy wyobrażali sobie moment śmierci i to, co się działo z człowiekiem?

– Moment śmierci (przybycie Tanatosa, boga śmierci i zabranie duszy) – Pogrzebanie ciała (pozwalało duszy udać się nad Styks i prosić Charona o przewiezienie na drugą stronę za cenę 1 obola) – Przejście do Hadesu.

Ciekawostka

Wskazówki dotyczące postępowania jakich udzielił ludziom mit koryncki

wróć

Nawiązanie do mitu: wtaczanie głazu, ubiór. Elementy humorystyczne: współczesne realia (telefon komórkowy), konwencjonalna odpowiedź używana w rozmowie telefonicznej w połączeniu z wiedzą, że praca Syzyfa trwa w nieskończoność

Żart w wierszu Joanny Kulmowej polega na zabawie słowami - praca Syzyfa jest niepotrzebna („w nicość się obraca”), ale nie grozi mu bezrobocie – ma zapewnione zajęcie na wieczność

KONTEKSTY

niekończąca się

bezcelowa

Ciężka

Żmudna

Syzyfowa praca

Lekcja 5Temat: Mit o Heraklesie.

Zaprezentujcie głównego bohatera mitu. Podajcie brakujące informacje. Notatkę zapiszcie w zeszycie.

Przeczytajcie mit o heraklesie

obejrzyjcie

Wyjaśnijcie, dlaczego Herakles musiał stać się niewolnikiem Eurysteusa i wykonać dwanaście rozkazów króla.

Opiszcie wygląd Heraklesa. Zanotujcie wskazówki dla artysty, który chciałby przedstawić tę postać.

zapiszcie notatkę w zeszycie

obejrzyjcie prezentację Waszych kolegów ze Szkoły Podstawowej w Woli Krakowiańskiej

dwanaście prac

MITYCZNEGO BOHATERA

Powiedzcie, o jakich cechach charakteru Heraklesa mogą świadczyć prace przedstawione na rysunkach

heros – istota półboska, jedno z rodziców takiego bohatera było bogiem, a drugie – człowiekiem. Taka kreacja postaci związana była z potrzebą dodania powagi mitologicznym początkom legendarnych rodów. Herosi odznaczali się szlachetnością, siłą, odwagą, chociaż nie zawsze sprzyjało im szczęście. Wielu z nich, zanim zdobyło sławę czy zasiadło na królewskim tronie, musiało przejść próbę długich walk i cierpień.

zapoznajcie się ze znaczeniem wyrazu heros. Powiedzcie, czy Herakles zasłużył na takie określenie?

wróć

Zadanie dodatkowe

Spróbujcie wytłumaczyć, czym dla starożytnych Greków mogły być potwory, z którymi walczył Herakles. Jakie znaczenie można przypisać przedmiotom, które bohater zdobywał?

Lekcja 6Temat: Mit o Tezeuszu i Ariadnie.

Zapoznajcie się z mitem o Tezeuszu

W tym celu przeczytajcie wersję mitu, która znajduje się w podręczniku (str. 228-229), a następnie obejrzyjcie film - zbierzecie dodatkowe informacje o ateńskim bohaterze

Karta pracy do pbrania

wypełniJcie kartę pracy,

której autorką jest pani Monika Iwanowska

Miejsce Akcji

Ucieczka Tezeusza z Ariadną

nieco się pomieszał... Ułóż go we właściwej kolejności

Plan Wydarzeń

Podróż Tezeusza na Kretę

Tezeusz na dworze króla Minosa

Zabicie Minotaura

Porzucenie Ariadny na wyspie Naksos

Dar Ariadny

Pomyśl, które z podanych znaczeń słowa labirynt ma charakter dosłowny, a które przenośny?

Sprawdź, co o nim wiesz

MINOTAUR

Dionizos

Dedal

Ariadna

Tezeusz

drugoplanowi

główni

BOHATEROWIE

wróć

Dojść po nitce do kłębka

Mit o Tezeuszu można traktować jako przykład ludzkiego losu.Człowiek pragnący pokonać zło, zrealizować cel, odnieść sukces powinien odznaczać się odwagą, sprytem, ale musi też liczyć na szczęście i pomoc innych.

Nić Ariadny

Lekcja 7Temat: Mit o Dedalu i Ikarze.

Obejrzyjcie

Mit o Dedalu i Ikarze (podręcznik str. 232-235)

Wersję mitu

Przeczytajcie

Zapiszcie w zeszycie notatkę na temat poznanego mitu

Ikaria

Ateny

Kreta

Realistyczne miejsca wydarzeń

Ikarowy lot - śmiałe bądź ryzykowne przedsięwzięcie, zakończone porażką, a nawet tragedią

Zapamiętaj!

Zapisz wnioski w zeszycie w formie tabeli

Jaki był Dedal, a jaki Ikar?

Pieter Bruegel StarszyPejzaż z upadkiem Ikara ok. 1558 rok

Opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza pt. Ikar nawiązuje zarówno do greckiego mitu, jak i do obrazu Pietera Bruegela

Ikar to uosobienie romantycznego wzlotu, wzniosłych ideałów, bohaterstwa graniczącego z szaleństwem. To także symbol młodzieńczego entuzjazmu, lekkomyślności oraz marzeń człowieka, nawet tych najbardziej niebezpiecznych i nieosiągalnych, jak lot ku słońcu.

Polski poeta Ernest Bryll napisał: Wciąż o Ikarach głoszą - choć doleciał Dedal. Jak myślisz, dlaczego artyści częściej czynią bohaterem swoich dzieł Ikara, a nie Dedala?

konteksty:

Zastanów się

Jakich rad udzielił Dedal swojemu synowi przed lotem?Dlaczego Ikar nie posłuchał rad ojca?

wróć

Stwórz komiks o Dedalu i Ikarze.W załączniku znajdziesz gotową propozycję, którą trzeba uzupełnić wypowiedziami bohaterów oraz pięknie pokolorować.Na wykonanie pracy masz tydzień. Odeślij ją do mnie - już nie mogę się doczekać wyników Twojej pracy!

zadanie dodatkowe

Lekcja 8Temat: Mitologia na językach - związki frazeologiczne pochodzące z mitologii.

z mitów greckich pochodzi wiele frazeologizmów.Dziś zgłębimy razem ten temat

ukazywały wierzenia starożytnych greków, tłumaczyły powstanie świata i człowieka, wyjaśniały nieznane zjawiska natury,ukazywały wzorce zachowania

Mity greckie

zawiera objaśnienia związków frazeologicznych, w tym również przysłów i powiedzeń. Pozwala on upewnić się, czy dobrze rozumiesz znaczenie danego związku i czy używasz go poprawnie.

słownik frazeologiczny -

związek frazeologiczny, to utrwalone w języku połączenie wyrazów o stałym, przenośnym znaczeniu, które nie wynika ze znaczeń tworzących go słów.

frazeoligizm -

ŹRÓDŁO CYTATU

OBJAŚNIENIE ZNACZENIA ZWIĄZKU

PRZYKŁAD UŻYCIA FRAZEOLOGIZMU

KOLEJNY ZWIĄZEK, KTÓRY ZAWIERA WYRAZ HASŁOWY

ZWIĄZEK FRAZEOLOGICZNY

HASŁO

Wyjaśnienia związków frazeologicznych znajdują się pod hasłami ułożonymi alfabetycznie. Hasłem jest wyraz, który wchodzi w skład frazeologizmu, zwykle rzeczownik, czasownik lub przymiotnik.

słownika frazeologicznego

Budowa

Zapisz w zeszycie:

ZWIĄZEK FRAZEOLOGICZNY- utralone w języku połączenie wyrazów o stałym, przenośnym znaczeniu, które nie wynika ze znaczeń tworzących go słów.

OBEJRZYJ

wyzwanie muzyczne Youtubera, który znany jest jako MC Sobieski. Zobacz, co ciekawego ma do powiedzenia właśnie o frazeologizmach...

W objęciach Morfeusza

Pięta Achillesa

Nić Ariadny

Paniczny strach

Koń trojański

Jabłko niezgody

Frazeologizmy pochodzące z mitologii

wróć

2. Wykonaj portret Ariadny używając w tym celu nici. Twoja praca powinna być wykonana na brystolu o wymiarze A3.

LUB

1. Stwórz słownik frazeologizmów pochodzących z mitologii. Zastanów się dobrze, jakie jeszcze związki frazeologiczne mogłyby się w nim znaleźć. Starannie opracuj hasła, ozdób je rysunkami. Postaraj się, by Twoja praca posiadała wysokie walory estetyczne.

To już koniec przygody z mitami, ale mam dla ciebie pewną propozycję...

PROJEKT