"Dziady" cz. III - geneza i kompozycja

Geneza i kompozycja Dziadów cz. III

Czego się dowiesz?

1. Geneza Dziadów cz. III.

a) upadek powstania listopadowego w 1831 i nieobecność w nim poety (chciał wziąć udział, ale nie dotarł na czas, chciał tym utworem wynagrodzić swoją nieobecność), b) utwór jest świadectwem działań zaborcy związanych z procesem filomatów i filaretów w 1823 r. c) chciał pokazać prześladowania Rosjan, jakie spadła na Polaków po powstaniu listopadowym.

2. Kompozycja, czyli z jakich części składają się Dziady cz. III

Te sceny pokazują obraz niedoli i cierpienia Polaków po zaborem. b) fantastyczne - prolog i pozostałe. II - Improwizacja, tzw. Wielka Improw. III - tzw. egzorcyzmy Ks. PiotraIV - Dom wiejski pode Lwowem, tzw. widzenie Ewy, V - Cela księdza Piotr, tzw. widzenie Księdza Piotra, VI - tzw. Sen Senatora, IX - Noc dziadów. Obraz wnętrza duchowego jednostek reprezentujących walczące strony (Polaków i zaborców w postaci, np. Senatora) i ocena moralna toczącej się walki. 5. Ustęp - forma epilogu. Złożona z sześciu wierszy część, w której bohater jako Pielgrzym podróżuje do Rosji z misją. Mamy tu motyw miasta - obraz Petersburga oraz informacje o sposobie sprawowania władzy w Rosji przez cara. 7 wierszem jest "Do przyjaciół Moskali". Ustęp będzie szczegółowej omówiony na osobnej lekcji.

1. Dedykacja. (punkt ten zostanie dokładniej omówiony w następnym slajdzie. 2. Przedmowa. (punkt ten zostanie dokładniej omówiony w następnym slajdzie). 3. Prolog. 1 XI 1823 r. (wigilia Zaduszek) - symboliczna śmierć Gustawa-kochana i narodziny Konrada - bojownika o wyzwolenie narodu. Bohater w tym odnajduje swoje zadanie w życiu. 4. Podział na sceny. Sceny cz. III dzielimy na:("tzw." - nazwa scenie nadana przez tradycję literacką): a) realistyczne, tu: I, tzw. więzienna, VII, Salon warszawski, VIII, tzw. Bal u Senatora (Pan Senator).

3. Analiza dedykacji.

b) autor wymienia trzy osoby, którym dedykuje stwój utwór: - Jan Sobolewski, (po ukończeniu Uniwersytetu Wileńskiego nauczyciel gimnazjalny na Żmudzi, członek Towarzystwa Filomatów i Zgromadzenia Filaretów, podczas procesu nie załamał się w trakcie przesłuchań, wyrokiem carskim wcielony do wojska do korpusu inżynierów i zesłany w głąb Rosji, zmarł w 1829 r. w Archangielsku)- Cyprian Daszkiewicz ( – filareta, skazany na osiedlenie w Rosji, podczas pobytu w Moskwie zaprzyjaźnił się z Mickiewiczem, zmarł w 1829 r.), - Feliks Kółakowski ( filareta, obdarzony talentem poetyckim, zesłaniec, zmarł w 1831 r. w Petersburgu).Łączy ich to, że wszyscy zostali skazani za przynależność do towarzystwa.

a) przeczytaj jeszcze raz dedykcję. Zwróc uwagę, że zapis podobny jest do tego, jaki umieszcza się na nagrobkach (np. formuła "świętej pamięci"). Jakie może mieć to znaczenie dla wymowy dzieła? Autor w ten sposób podkreśla, że treść dramatu jest pamiątką cierpienia, jakie spadało nie tylko na litewską młodzież, która oddała się sprawie narodowej ("narodowej sprawy męczennikom", odzyskanie niepodległości), ale i całemu narodowi polskiemu.

4. Realizm historyczny dramatu - analiza przedmowy Dziadów cz. III.

a) Przypomnij, jaką funkcję ma przedmowa do II cz. Dziadów. b) przeczytaj jeszcze raz przedmowę, która poprzedza główną część dramatu. Odpowiedzi na pytania:

Funkcja przedmowy w cz. II Dziadów

1.

Jakie wydarzenia historyczne przywołuje w przedmowie autor? (akapit 3)

2.

Scharakteryzuj politykę władz carskich względem Polaków. (akapit 4 i 5)

3.

Poeta zapowiada, że utwór będzie miał dwa wymiary: mistyczny i historyczny. Co za tym przemawia? (akapit 6 i 7)

4.

Znajdź odwołania biblijne obecne w przedmowie i wyjaśnij ich sens. Przedstaw, jaką rolę Mickiewicz przeznaczył Polsce.

5. Dramat romantyczny - definicja gatunkowa.

I. "Dziady" jako dramat (rodzaj literacki): - dialog, polilog, - podział na akty i sceny, - utwór przeznaczony do wystawienia, - tekst główny i didaskalia).

rodzaj literacki

DRAMAT

II. "Dziady" jako dramat romantyczny:- luźna kompozycja fragmentów (sceny nie zawsze są powiązane związkiem przyczynowo-skutkowym),- brak chronologii zdarzeń (jak w "Konradzie Wallenrodzie"), - łączenie elementów relizmy i fantastyki (sceny realne i fantastyczne), - złamanie zasad trzech jedności (nie ma jednego wątku, akcja nie dzieje się w jednym miejscu i jednego dnia), - występowanie elementów dramatycznych, lirycznych, epickich, - otwarta kompozycja dzieła (nie wiemy, co się stało z bohaterami), *- partie śpiewane, przejęte z opery, * - nawiązania do Szekspira, * - nawiązania do moralitetów średniowiecznych.

gatunek literacki

DRAMATROMANTYCZNY

1.

2.

3.

4.

5.

William Blake, Anioł i diabeł walczą o duszę dziecka