Liryka

start

literatura

Liryka

PODZIĘKOWANIE

Twórcy

PRZYKŁAD

GATUNKI

INTERPRETACJA

ANALIZA

śrODKI Poetyckie

jak wygląda wiersz?

Typy liryki c.d.

Typy liryki

Liryka

Literatura - podział

Czego się nauczymy?

LITERATURA

,,Z gustami literackimi jest po trosze jak z miłością: zdumiewa nas, co też to inni wybierają". Andre Maurois

Dzielimy ją na 3 rodzaje.

To jeden z trzech rodzajów literackich.

Liryka

• obejmuje utwory, w których nadrzędną rolę odgrywa podmiot liryczny - to na jego przeżyciach i uczuciach się skupiamy jako czytelnicy;

• podmiot liryczny cechuje się subiektywizmem;

• zazwyczaj dzieli się na strofy i wersy, często ma też rymy (*wiersz wolny; *wiersz biały);

• język podporządkowany jest funkcjom: ekspresywnej i poetyckiej.

Liryka bezpośrednia

• podmiot liryczny wyraża się w pierwszej osobie;
• wyznaje swoje uczucia;
• opisuje swoje przeżycia.

Liryka pośrednia

Typy liryki

• podmiot liryczny wyraża swoje uczucia poprzez opisy sytuacji, zdarzenia;
• nie wypowiada się wprost.

• Liryka zwrotu do adresata - podmiot liryczny kieruje swoją wypowiedź do konkretnego adresata (człowieka, przedmiotu, bytu, itd.)

Typy liryki c.d.

• Liryka podmiotu zbiorowego - podmiot liryczny wypowiada się w imieniu zbiorowości, prezentując jej uczucia, przemyślenia.

+info

Słowniczek podstawowych pojęć

Pomiot liryczny - inaczej osoba mówiąca w wierszu. Pamiętaj! Podmiot liryczny to nie ta sama osoba, co autor!Wers - jedna samodzielna linijka.Strofa - inaczej zwrotka. Rym - powtarzające się podobne brzmieniowo zakończenia wyrazów w wersie (na końcu, na początku, w środku.

Elementy utworu lirycznego

+ciekawostka

Najczęstsze:

Epitet - określenie rzeczownika wyrażone rzeczownikiem, przymiotnikiem, imiesłowem;metafora (przenośnia) - nietypowe zestawienie wyrazów, w którym zyskują one nowe znaczenie;animizacja (ożywienie) - przypisanie pojęciom, przedmiotom lub zjawiskom cech istot żywych;personifikacja (uosobienie) - nadanie przedmiotom, pojęciom lub zjawiskom cech ludzkich;porównanie - zestawienie jednego zjawiska z innym pod pewnym względem podobnym, najczęściej za pomocą spójników: jak, jakby, niby;pytanie retoryczne - pytanie, na które nie oczekuje się odpowiedzi.

Środki poetyckie

Analiza

W analizie bierzemy pod uwagę analizę obrazów poetyckich - sprawdzamy, jakie środki poetyckie zostały w utworze wykorzystane i jaką mają funkcję. Analizujemy słownictwo, budowę zdań, słowem - język.

Określenie podmiotu lirycznego - kim jest? Czy możemy go rozpoznać? W jaki sposób? Jakich informacji nam o sobie dostarcza?

Określenie rodzaju liryki - jaki to rodzaj? Pośrednia? Bezpośrednia? Refleksyjna? Miłosna? itd.Określenie sytuacji lirycznej - co dzieje się w wierszu? Jaki nastrój tu panuje? Jakie uczucia wywołuje w czytelniku?

Określenie tematu, interpretacja tytułu. Na co wskazuje tytuł? Co sugeruje? Jaka jest tematyka utworu?

Interpretacja

Podniosła pieśń sławiąca bogów, bohaterów, wzniosłe idee, uznane wartości. Ma charakter wyznania uczuć jednostki lub zbiorowości. Często korzysta z apostrofy.

Hymn

Utwór liryczny o ściśle określonej budowie: dwie pierwsze strofy liczą po cztery wersy i mają charakter opisowy; dwie kolejne liczą po trzy wersy i mają charakter refleksyjny.

Sonet

Krótki, wierszowany utwór, najczęściej żartobliwy, oparty na dowcipnym pomyśle. Zakończony puentą.

Przykładowe gatunki:

Fraszka

Tadeusz Różewicz Ocalony

Bolesław Leśmian

"Warkło, trzasło, spotniało! Coć się stało, Bajdało? Dmucha w wąsy ze zgrozy, jękiem złemu przeczy, — Słuchajta, wszystkie wierzby, jak chłop przez sen beczy!"

Krzysztof kamil baczyński

"Kołyszemy się, kołyszemy, wmurowani w pejzaż szubienic. Wieje śmiercią znużoną. Jak kruk krąży niebo drapieżnie i cicho dzwoni wiatr u ostrogi nóg!"

Adam Mickiewicz

"Bo serce nie jest sługa, nie zna, co to pany, I nie da się przemocą okuwać w kajdany".

Jan Kochanowski

"Nie masz na świecie żadnej pewnej rzeczy, Próżno tu człowiek ma co mieć na pieczy".

Pamiętacie?

Dziękuję za uwagę:)