Rozpad bloku wschodniego

Rozpad bloku wschodniego

Historia, kl. 8

Spis treści

1.

4.

Cele zajęć.

Jesień Narodów.

Sytuacja międzynarodowa w latach 80.

2.

5.

Rozpad ZSRS.

3.

6.

Podsumowanie.

Próby zmian w ZSRS.

Cele zajęć!

• Wymienię zmiany, jakie zaszły w sytuacji międzynarodowej w latach 80.
• Scharakteryzuję wydarzenia Jesieni Narodów.
• Wyjąśnię, jak doszło do zjednoczenia Niemiec i rozpadu ZSRS.

Dla zainteresowanych. Klikając w tę ikonkę na slajdach, uzyskasz dodatkowe informacje.

Sytuacja międzynarodowa w latach 80.

Zła organizacja pracy, marnotrawstwo surowców.

Stopniowy wzrost kryzysu gospodarczego w ZSRS.

Nieudane eksperymenty gospodarcze ZSRR (np. odwracanie biegu rzek) powodowały katastrofy ekologiczne.

Negatywny wpływ systemu centralnego sterowania gospodarką.

1981 r. Prezydentem USA zostaje Ronald Reagan - przeciwnik komunizmu.

Problemy narodowościowe. ZSRS zamieszkiwało ok. 130 narodów.

USA wspierały Afganistan w walce z ZSRS. W 1989 r. Sowieci musieli wycofać się z tego obszaru.

Reagan wspierał ruchy opozycyjne wewnątrz bloku wschodniego.

Próby reform w ZSRS

Wprowadzanie elementów kapitalizmu do gospodarki.

W 1985 roku na czele ZSRS stanął Michaił Gorbaczow.

Wymiana kadr państwowych (powierzenie stanowisk młodszym działaczom).

Gospodarka ZSRS była w fatalnym stanie (np. konieczny był import zboża).

VS

Gorbaczow podjął próbę reform określonych hasłami:- pierestrojka (przebudowa), - głasnost (jawność), - uskorienie (przyspieszenie).

Podpisanie traktatów rozbrojeniowych z USA.

Nakłanianie przywódców państw bloku wschodniego do negocjacji z opozycją, by komuniści mogli zachować w nich swoje rządy.

26 kwietnia 1986 r. w elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie w ZSRS doszło do awarii i skażenia promieniotwórczego.

Jesień Narodów

Niektóre wydarzenia lub procesy w dziejach otrzymują, ze względu na wagę lub czas trwania, nazwy nawiązujące do przełomowych okresów kalendarza przyrodniczego. W XIX wieku mieliśmy do czynienia z Wiosną Ludów, pod koniec XX stulecia nastąpiła Jesień Narodów. (źródło: epodręczniki.pl)

Jesień Narodów

W większości krajów demokracji ludowej funkcjonowała silna opozycja, np. związana z Solidarnością w Polsce. W latach 80. wsparciem dla niej była na pewno polityka prowadzona przez prezydenta USA Ronalda Reagana (tzw. walka z imperium zła), wspierająca występujących przeciwko komunizmowi.

Prawie półtora wieku później przez Europę przetoczyła się kolejna „rewolucja”, tym razem antykomunistyczna. Polska uznawana jest za kraj, od którego cały proces się rozpoczął. Jednakże zmiany nie miałyby szans zaistnieć, gdyby w ZSRS do władzy nie doszedł Michaił Gorbaczow, który wprowadził program przebudowy kraju. Gorbaczow nie zakładał rozpadu bloku radzieckiego, a tym bardziej samego Związku Radzieckiego, raczej miał nadzieję, że wprowadzone reformy uspokoją sytuację i pozwolą na utrzymanie władzy przez „liberalnych komunistów”. Jednak mieszkańcy Europy Środkowej i Wschodniej już wcześniej przestali wierzyć w socjalizm z ludzką twarzą, teraz więc nie przekonała ich „korekta systemu komunistycznego” – żądali jego zniesienia. (źródło: epodręczniki.pl)

Jesień Narodów

W listopadzie 1989 roku do masowych protestów doszło w Czechosłowacji. W wyniku 10-dniowych pokojowych demonstracji (tzw. aksamitna rewolucja) komuniści ustąpili. Nowym prezydentem został Vaclav Havel. W 1990 r. doszło do wolnych wyborów. W 1 stycznia 1993 r. powstały Czechy i Słowacja.

Proces przemian politycznych najszybciej i najgwałtowniej przebiegał w Polsce za sprawą działającej ,,Solidarności". Jej zwycięstwo w 1989 roku w częściowo wolnych wyborach sprawiło, że w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej zażądano wolnych wyborów i demokracji.

Przywódca Rumunii nie zgadzał się na reformy. W grudniu 1989 r. doszło do starć ulicznych. Na stronę społeczeństwa przeszło wojsko. Nicolae Ceausescu został aresztowany i wraz z żoną rozstrzelany.

Do demonstracji doszło też w NRD. 9 listopada 1989 r. władze otworzyły granice z RFN. Ludzie ruszyli w stronę muru berlińskiego i zaczęli go burzyć. Proces jednoczenia państw niemieckich zakończył się w październiku 1990 r., gdy NRD przystąpiła do RFN.

W 1990 r. upadł system komunistyczny w Jugosławii. Krwawa wojna domowa zakończyła istnienie wspólnego państwa południowych Słowian.

Na Węgrzech w 1989 roku komuniści zawarli z opozycją kompromis, w wyniku którego w kolejnym roku odbyły się tam wybory.

Rozpad ZSRS

1989 r. Pierwszy Zjazd Deputowanych Ludowych (15 % kandydatów niezależnych od partii komunistycznej).

Stopniowe kształtowanie się demokracji w ZSRS za sprawą reform Gorbaczowa.

1990 r. Wybór Gorbaczowa na nowo utworzony urząd prezydenta ZSRS.

Politycy przeciwni demokratyzacji ZSRS rozpoczęli budowę opozycji wobec Gorbaczowa.

19.08.1991 r. - nieudany zamach stanu (pucz Janajewa). Aresztowanie Gorbaczowa, ale nie drugiego zwolennika zmian w ZSRS Borysa Jelcyna.

Dążenia niepodległościowe narodów. 1990 r. - ogłoszenie deklaracji niepodległości przez Litwę. Wysłanie milicji przez Gorbaczowa w celu opanowania sytuacji.

8.12.1991 r. podczas spotkania w Puszczy Białowieskiej (Wiskule) delegacje ZSRS, Ukrainy i Białorusi podjęły decyzję o rozwiązaniu Związku Sowieckiego. W jego miejsce powołano Wspólnotę Niepodległych Państw.

Podsumowanie

Wykonaj ćwiczenia podsumowujące.

Dziękuję!

Źródła: epodreczniki.pl, podręcznik Nowej Ery ,,Wczoraj i dziś" do kl. 8, YouTube (PAP, 86Grzesiek86), polskieradio.pl.