A literarrúa salta os muros

Un percorrido literario a través de grandes murais exteriorespara ampliar os espazos da palabra

A literarrúa salta os muros

Carta a un fillo (Kipling), de González Abal e Ares Fondevila, Silleda

IDEADOR@S en

A ENCARGA

COMEZAR

A literatura está a saír á rúa tamén a través da imaxe. Comeza a encher grandes espazos comúns e cotiás á marxe da publicidade. Para impulsar este salto, precisamos ideas que enriquezan os eventos de arte urbana que temos no país e que descubrirás ao final. Contribúes a tinxir as paredes da cor das palabras?

Deberás visitar todos os murais do noso traxecto para demostrar que coñeces as bases de cada un. Acadarás así unha clave para acceder a outras intervencións que conseguen traspasar especialmente os seus muros, as fronteiras ocultadoras das mensaxes. Desde o seu valor, seguro que podes realizar unha boa proposta.

salta os muros

EN EQUIPO

A ENCARGA

COMEZAR

EN EQUIPO

A ENCARGA

A literarrúa salta os muros

Ao final debes retirarlle a lona ao edificio !

VERSOS EN IMAXES

OBRAS EN OBRAS

LENDAS POPULARES

autor@s LETRAs

autor@s voces

EXPLORA

VOLVE INTENTALO

Maruxa Mallo, de Xoana Almar, en Ordes

COMEZAR

Achegámonos a varios murais que homenaxean figuras literarias. Nestes casos, escoitaremos algún fragmento da súa obra.

AUTOR@S DESDE AS VOCES

manter un ton de carraxe

acumular adxectivos e alcumes despectivos

inserir unha rima asonante

basear a acción no paralelismo

1. Isaac Díaz Pardo é o protagonista deste espectacular mural de Lula Goce (en Sada).Isaac foi un intelectual, empresario galeguista e artista plástico, sobre todo. Mais tamén escribiu ensaios, obras de teatro e carteis de cego. A un destes, O marqués de Sargadelos, pertence o fragmento ligado, no que se enumeran distintas persoas que participan no asasinato deste nobre pioneiro da industrialización do país. Foi linchado por xente instigada polos seus inimigos e iso transmíteo literariamente Díaz Pardo ao...

antítese

anáfora

aliteración

personificación

2. Yolanda Castaño, Ledicia Costas, Inma López, María Reimóndez, María Xosé Queizán e Silvia Penas ficaron representadas neste mural de Vanesa Álvarez (en Vigo).Aquí podes ler e escoitar o poema Metrofobia, de Yolanda Castaño. O texto contén múltiples comparacións e metáforas, pero a figura que o vertebra é a...

Por sermoscompetitiv@s

Porque quere mentir

Por ser sempre destrutiva

Porque non hai memoria

3. A viguesa María do Carme Kruckenberg conta con este mural na súa cidade, obra de MM Puhinger, Ewa.Atende este poema de María do Carme e decide: por que a guerra non rematou?

Anótaa e volve. Ao final servirache para retirarlle a lona ao edificio.

A primeira letra que debes teclear é o

MOI BEN

COMEZAR

Un par de murais de literat@s protagonistas das Letras, que representan multitude de iniciativas deste tipo impulsadas por concellos e centros de ensino.

AUTOR@S DESDE AS LETRAS

Jues Verne, de Fernández, Alonso e Bárbara , Vigo

Un narrador omnisciente

Leonardo e diríxese aos seus amigos

O neno Tono e diríxese a un can

1. María Victoria Moreno está presente nunha rúa de Pontevedra grazas a este mural de Tania Solla e Polo Correo do Vento.Aquí podes escoitar o inicio de Leonardo e os fontaneiros (e toda a obra, lida por alumnado). Quen narra?

a súa alma cunha dor eterna

ó fondo dunha interna

deixar na terra

Somentes

2. Lois Pereiro ficou así representado na súa vila natal, Monforte de Lemos, por Humberto Loureiro e Miguel Rodríguez. Na obra Poesía última de amor e enfermidade, Lois inclúe un texto titulado Acróstico (podes lelo ampliado). Que verso rompe coa formación agardada nun acróstico lateral (para acentuar a caída)?

Anótaa e volve. Ao final servirache para retirarlle a lona ao edificio.

A segunda letra que terás que engadir é o

XENIAL!

Mar de lenda, de Rakele, en Carballo

COMEZAR

Algunhas lendas referidas a espazos concretos están presentes tamén en grandes deseños. Veremos dous realizados polo colectivo Cestola na Cachola (Xoana Almar e Miguel Peralta).

AS LENDAS POPULARES

os inicios da actividade comercial en carballo

A presenza dun dolmen ao que se lle chamou así

O xurdimento da calceta como técnica

A orixe do costume de levar as cargas na cabeza

1. A pena da Moura (Carballo), como di Miguel Peralta, o autor da intervención plástica, é unha homenaxe á muller galega, ao tempo que se inspira na lenda homónima. Le aquí o texto e decide sobre o que pretende explicar fantasiosamente esta lenda.

hedonista

ecoloxista

cultista

consumista

2. A lenda da Serpe de Vilaescura podes lela tamén na páxina de Cestola na Cachola. Pódese dicir que ten unha compoñente (como se "aprecia" na imaxe) claramente...

Anótaa e volve. Ao final servirache para retirarlle a lona ao edificio.

A terceira letra da serie é o

ESTUPENDO!

Martin Codax, de Pedro Sardiña, Vigo

COMEZAR

A seguir, tres obras literarias que, cando menos aparentemente, nutriron o deseño doutros tantos murais.

DE OBRAS EN OBRAS

foi un agasallo do tío do narrador

Era dun cazador que anotaba as pezas

Era dun artista que asasinouquen fala

Procedía da carpintería do tío do narrador

1. O lapis do graffiteiro é un mural de Sokram realizado na vila de Carballo. Nel parece xogar co título da novela O lapis do carpinteiro, de Manuel Rivas, ben coñecida ao ser unha obra fundamental, adaptada tamén con éxito ao cine e ao teatro. Nesta novela, o lapis rehumaniza o posuidor e sabemos xa ao inicio de onde lle vén ese poder. Le o fragmento ligado e indica a orixe do lapis.

Actriz

Perdiz

Desliz

Infeliz

2. Carapuchiña Vermella transfórmase neste mural de Susana Llorente e Carlos Concheiro en Carapuchiña Feroz (na vila de Carballo).Na versión parella de Roald Dahl que podes ler aquí, quedou sen poñer un substantivo referido a unha vestimenta, a sobrepeliz. Procura o lugar onde debería estar e fíxate en que a súa presenza esixiría cambiar a palabra de rima do verso anterior. Cal tería que ser ese vocábulo?

A folga laboriosa

O branco non pinta

O son da xordeira

Os silencios atronadores

3. Lidia Cao é a autora deste mural, A costureira das Casillas ou Fiando a revolución, en Ordes. A denuncia das condicións de traballo e a perspectiva feminista conecta esta composición cun poemario de Antía Otero cuxo título fai referencia, en oxímoro, ao ruído continuo das máquinas de coser. Cal será o seu título?

Anótaa e volve. Ao final servirache para retirarlle a lona ao edificio.

En cuarto lugar coloca un

PERFECTO!

Mural de Viki Rivadulla con versos de Marta Dacosta e Paco Souto, en Muxía

COMEZAR

Aquí recollemos tres murais, alén deste inicial, inspirados en versos determinados e reproducidos na propia parede.

OS VERSOS EN IMAXES

Proletario/a: obreiro/a, relativo ou pertencente ás persoas que perciben un salario

Para identificala coa xente sinxela

para que a clase obreira fose solidaria

Para animar o empresariado a usala

1. Un verso de Celso Emilio Ferreiro é o fío deste mural de Xosé Vizoso que podemos ver en Foz. Pertence ao arquicoñecido poema Deitado frente ao mar, no que Celso Emilio reivindica o uso da lingua, recrimina a quen renega dela e abre o canto á solidariedade. Podes ler e escoitar o texto aquí. Por que cres que lle chama proletaria á lingua cando a maioría dos seus falantes nesa altura eran campesiñ@s e mariñeir@s?

chamácheme moreniña, branquiña vaite lavar. disme que non teño amores: inda chos podo emprestar.

Verde caravel na horta,botas por riba do muro; así dorme descansado quen seu amor ten seguro

2. Este mural está adicado a Julia Becerra, unha nobre nacida en 1892, cantante, galeguista e defensora da igualdade de xénero. Os seus creadores, Xoana e Miguel, incorporaron fragmentos dunha canción popular, cantada actualmente, por exemplo, por Luar Na Lubre. Nela (podes ampliala) é clara a dicotomía: a conexión entre un apuntamento sobre a natureza e mais un sentimento. En que cantiga das seguintes se aprecia tamén?

A eira Percebilla é unha

E a perca illa unha beira

A percebeira é unha illa

3. Laura Tova creou este mural, pintado por nenas e nenos en Malpica, partindo do título dun poema de Paco Souto. Cal será ese título? Telo abaixo cortado en bloques para montar.

Anótaa e volve. Ao final servirache para retirarlle a lona ao edificio.

A última letra vai ser o

QUE BOA!

OK

Insire o código

Insire o código

OK

Insire o código

OK

Insire o código

**

OK

Insire o código

**

OK

Insire o código

***

OK

Insire o código

***

OK

Insire o código

****

OK

Insire o código

****

OK

Insire o código

PREME OK

OK

Insire o código

PREME OK

OK

Insire o código

INCORRECTO

OK

A Poppins do Sar, de Yoseba MP... ... Os Murais para os océanos, de Fernández, González e Draw, que inclúen versos en galego de Keith Payne, tradutor á súa vez de poetas galegas no libro Six Galician Poets... ... Os deseños de Castelao e Rosalía feitos por Vanesa Álvarez en Nova York... ... E ti que propós facer?

PARABÉNS!