Tryby czasownika

Temat: Tryby czasownika

1. Umiesz wymienić trzy tryby czasownika; 2. Wyjaśniasz potrzebę stosowania czasowników w różnych trybach; 3. Umiesz odmieniać czasowniki przez trzy tryby; 4. Rozpoznajesz tryb wskazanego czasownika; 5. Zmieniasz tryb czasownika w zależności od intencji nadawcy.

Nacobezu:

Porównajcie poniższe formy czasownika czytać: czytam czytaj! czytałbym Czym się one od siebie różnią? To przecież ten sam czasownik! A jednak... Wszystko zależy od naszych intencji, czyli chęci: jeśli chcę coś stwierdzić, powiem: "czytam". Jeśli chcę komuś coś nakazać - powiem: "czytaj". A jeżeli chcę wyrazić przypuszczenie, powiem: "czytałbym". Jeśli to jest dla Was jasne, przechodzimy na następną stronę:)

Gotowi? Zaczynamy:)

Teraz zanotujcie w zeszycie! CZASOWNIKI ODMIENIAJĄ SIĘ PRZEZ TRYBY MAMY TRZY TRYBY

Tryb oznajmujący orzeka, oznajmia, informuje o czynności, która jest, była lub będzie, np. jestem, leżałem, będę śpiewać... Oznacza to, że czasowniki w tym trybie odmieniają się dokładnie tak, jak jest to Wam znane - we wszystkich trzech czasach

Nadal uważnie notujemy!

Tryb rozkazujący wyraża prośbę lub rozkaz np. idź!, posprzątaj, zróbcie, usiądźmy, niech podejdą... UWAGA! Czasowniki w trybie rozkazującym nie mają czasów! Są to po prostu czasowniki w trybie rozkazującym - i tyle:) A jak się odmieniają? Sprawdźcie z boku:)

Nadal notujemy:)

Co ciekawego zauważyliście w odmianie czasownika w trybie rozkazującym? Tak, tak! Nie ma tu 1. osoby liczby pojedynczej, bo gramatycznie nie można sobie samemu rozkazywać (stań przed lustrem i zrób to - i tak użyjesz 2. osoby:) A po drugie: 3. osoba liczby pojedynczej i mnogiej składa się z dwóch wyrazów: "niech" + czasownik

Notujemy!

Tryb przypuszczający wyraża przypuszczenie, możliwość, wątpliwość. Uwaga! Jego formy zawierają cząstkę -by. Odmiana , oczywiście, z boku:) Zwróćcie uwagę, że tu też nie ma czasów! Jest po prostu czasownik w trybie przypuszczającym:)

Nadal z uwagą czytamy i notujemy:)

Ważna sprawa ortograficzna! Cząstki by, byś, byście, byśmy piszemy z czasownikiem ŁĄCZNIE ! Chyba że zmieni miejsce (bo - skubana - jest cząstką ruchomą) i przemieści się przed czasownik. Porównaj: Chętnie kupiłbym nowy rower. Chętnie bym kupił nowy rower.

Notujemy!

Jak widzisz, trybów czasownika używamy w zależności od tego, co chcemy przekazać naszemu odbiorcy, co jest naszą intencją i jaki efekt chcemy uzyskać. To teraz nazwij, w jakim trybie są czasowniki obok:

Po co nam tryby???

Odmieńcie we wszystkich trzech trybach czasownik leżeć (to teraz Wasze ulubione zajęcie, co:) Podpowiedzi: w trybie oznajmującym odmieniamy we wszystkich trzech czasach; w trybie rozkazującym - pamietaj o 1. osobie liczby pojedynczej i specyficznej 3. osobie; w trybie przypuszczającym zadbaj o ortografię:) Uwaga! Odmieniamy we wszystkich rodzajach, tak jak ja to zrobiłam dla Was:):):)

Ufff... To teraz zadanie dla Was:) Pisemnie!

Dziękuję za uwagę:) cdn.