Kronika polska

1113-1116

temat:

Kronika polska Galla Anonima

opis władcy doskonałego

1873

Czytajcie, piszcie, aby po tej lekcji, z zeszytem w dłoni, móc powiedziec:

Wiem, czym charakteryzowało się średniowieczne kronikarstwo,

Znam podstawowe informacje o Gallu Anonimie i jego Kronice,

Potrafię określić cechy wzorcowego średniowiecznego władcy,

Potrafię wymienić innych kronikarzy, piszących o Polsce,

Znam pojęcia: panegiryk, apologia, gesta, kronika, historiografia.

Potrafię wydobyć fakty spomiędzy mitów,

Podstawowe informacje

o Kronice:

o Gallu Anonimie:

• Niewiele o nim wiadomo.
• Gallem nazwał go inny kronikarz, żyjący w XVI wieku Marcin Kromer.
• Anonim był cudzoziemcem, który zapewne pochodził z Francji.
• Zetknął się z Bolesławem Krzywoustym prawdopodobnie na Węgrzech i - pojechał z nim do Polski.

• Chronica Polonorum (Kronika polska) została spisana po łacienie.
• To pierwsze dzieło ukazujące losy Polski - od czasów legendarnych.
• Dzieło powstało w latach 1113–1116.
• Kronika składa się z trzech ksiąg. Każda z nich zawiera jedną pieśń i trzy mowy występujących w niej postaci.
• Autor skupił się na trzech Bolesławach: Chrobrym, Śmiałym i Krzywoustym. Inne postaci pojawiają się jedynie w kontakście tych trzech.

zapisz w zeszycie wybrane informacje

Kronika trzech Bolesławów:

Bolesław III Krzywousty

Bolesław Chrobry

Bolesław Śmiały

książę Polski w latach 1107–1138, gospodarz Galla Anonima

pierwszy król Polskiw 1025 roku

król Polski w latach 1076–1079

zastanów się:

Jaki powinien byc WŁADCA?

(pochodzenie, wygląd, cechy charakteru, sposób mówienia, zasady, którymi się kieruje, hierarchia wartości, etc...) Czy znasz takiego władcę/polityka? Który król Polski był właśnie taki - wzorowy?

Średniowieczny władca

Przeczytaj fragmenty Kroniki (podręcznik "Ponad słowami"1, s.263-264)i wypisz przynajmniej 5 cech dobrego władcy, wraz z przykładami z tekstu

dla tych, którzy zagubili podręczniki:

Ideał władcy wg Galla Anonima

zapisz w zeszycie te informacje

Ciekawostka

Średniowieczny władca

Gall Anonim kreuje Bolesławów - zwłaszcza Boleslawa Chrobrego - na herosa. Przyponij sobie, jakie było pochodzenie znanych Ci herosow z mitologii greckiej. U Anonima bogowie co prawda nie schodzą na ziemię, by zapładniać wieśniaczki, ale dzieją się inne cuda (rozmnożenie pokarmu, cudowne uzdrowienia, wróżby, etc.

Spis treści:

1. O książęciu Popielu zwanym Koszysko
2. O Piaście, synu Kołodziéja
3. O książęciu Ziemowicie, synu Piasta
4. O ślepocie Mieszka, syna Ziemomysłowego
5. Jakim sposobem Mieszko Dąbrówkę pojął za żonę
6. O piérwszym Bolesławie, który się zowie Chrobrym albo Wielkim

...

Dlatego pierwszy z głównych bohaterów, Bolesław Chrobry, pojawia się dopiero w 6 rozdziale.

Przeczytaj tekst i wykonaj polecenia z następnej planszy

Marian Plezia Gall‑Anonim Utwór Galla‑Anonima nazwać można kroniką tylko w bardzo konwencjonalnym i powszechnym znaczeniu, skoro utarło się określać tym mianem każde prawie średniowieczne dzieło historyczne. Prawdziwa kronika jednak wygląda zupełnie inaczej, charakterystyczny jest dla niej zwłaszcza chronologiczny szkielet dat, pod którymi ułożone są opisywane wydarzenia. Tymczasem u Galla nie spotykamy ani jednej daty rocznej [...]. Naprawdę jego dzieło należy do gatunku gesta (czyny, dzieła) [...]. Taki rodzaj literacki dawał piszącemu znaczną swobodę mówienia, o czym chciał, a pomijania tego, o czym wolał zapomnieć, pozwalał na wprowadzenie do opisu sporej dozy elementu panegirycznego, czyli pochwalnego. Nie bez pewnego uzasadnienia, choć nieco jednostronnie nazywano też dzieło Galla przed pół wiekiem panegirykiem na cześć Bolesława Krzywoustego.

Marian Plezia, Gall-Anonim, [w:] , Pisarze staropolscy. Sylwetki, t. 1, red. Stanisław Grzeszczuk, Warszawa 1991, s. 76.

Budowa - rodzaj - gatunek

Na podstawie fragmentu Mariana Plezii, napisz, dlaczego można zaliczać Kronikę Polską do danych gatunków

Kronika, ponieważ: ........, mimo, że: ..........

panegiryk, ponieważ: ........,

Kronika Polska Galla Anonima to:

apologia - to «obrona osoby, sprawy, idei itp., zawierająca ich usprawiedliwienie, a zarazem będąca pochwałą».

gesta, ponieważ: ........, mimo, że: ..........

+info

zapisz w zeszycie te informacje

Średniowieczny władca - fakty i mity

Przeczytaj raz jeszcze pierwszy fragment Kroniki (podręcznik "Ponad słowami"1, s.263)

Inni polscy historiografowie: 1. Wincenty Kadłubek(1150-1223) - jego Kronika mitologizuje początki Polski, 2. Jan Długosz (1415-1480) - jego Roczniki obejmują lata od powstania państwa do 1480. Są najrzetelniej opracowanym średniowiecznym dziełem historycznym o Polsce.

-> wypisz fakty dotyczące zjazdu gnieźnieńskiego.-> wypisz domysły Galla Anonima, plotki i mity. O czym należy pamiętać, wykorzystując Kronikę jako źródło historyczne?

historiografia - to «piśmiennictwo historyczne odtwarzające przeszłość». W średniowieczu rozwijała się w całej Europie.

zapisz w zeszycie te informacje

Ballada o cudownych narodzinach Bolesława (Krzywoustego)

Gall Anonim nie ograniczał się do prozy. Poza opowieściami i mowami bohaterów, w Kronice znajdujemy też pieśni.

+info

Dziekuje!

To już trzeci wzorzec osobowy...