Untitled genially

Literatura i komunizm - czym jest socrealizm?

Basic guide to create an awesome presentation

Okresem szczególnej ideologizacji literatury polskiej były lata 1949-1956, kiedy to obowiązywała doktryna realizmu socjalistycznego, inaczej ,,socrealizmu”. Została wprowadzona w styczniu 1949 roku na Zjeździe Literatów Polskich w Szczecinie.

Zakładała likwidację literatury rozumianej jako indywidualna ekspresja myśli, uczuć oraz przekonań artysty. Literatura przestała być więc przestrzenią artystycznej wolności i przybrała bardzo schematyczny kształt.

Socrealizm obejmował swoim wpływem wszystkie dziedziny sztuki: teatr, film, muzykę, sztuki plastyczne.

literatura

film, teatr

sztuki plastyczne, architektura

muzyka

Wojciech Fangor, Postaci, 1950

Kontrast między przedstawicielką ,,zgniłego” Zachodu (wróg klasowy) i parą robotników (bohater pozytywny)

Aleksander Kobzdej, Podaj cegłę, 1949

Na obrazie została pokazana tzw. trójka murarska przy pracy. Murarze tryskają energią, spełniając się w pracy i bijąc kolejne rekordy.

Juliusz Krajewski, Podziękowanie traktorzyście, 1950

Włodzimierz Zakrzewski, Partia, Plakatprzedstawiający młodego robotnika za kołem sterowym.

Wymowa symboliczna przekazu – ster władzy w rękach partii. Brak nazwy partii, wszak w tamtych latach istniała jedna, jedyna licząca się „przewodnia siła narodu”: PZPR – Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Plakat powstał w 1968 r. na zamówienie Wydziału Propagandy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Krakowie,

Robotnica z kielnią, Tychy

Lucjan Jagodziński, Kobieta w PRL ma równe z mężczyzną prawa, 1953

Więcej na temat kobiet w sztuce socrealistycznej przeczytasz tutuaj:

Władza chciała mieć gmachy, które dowodziłyby jej potęgi, budowle będące symbolami jej niezłomności i ogromu możliwości.

Klasyczną realizacją tego okresu jest krakowska Nowa Huta. Koniecznie przeczytaj i obejrzyj filmy pod artykułem:

Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina w Warszawie

Miał być znakiem przyjaźni między narodami polskim i radzieckim. Inicjatywa budowy wyszła od samego Stalina, ów dar dla narodu polskiego stał się symbolem radzieckiej dominacji.

O literaturze w dobie socrealizmu mówi się, że to ,,literatura bez literackości”. Upodabnia się ona treściowo i stylistycznie do publicystyki. Jest przesycona nowomową (określenie z powieści Orwella ,,Rok 1984”) to znaczy, że jej język jest silnie skonwencjonalizowany, operuje gotowymi sformułowaniami i hasłami narzucającymi uproszczone opinie i oceny, np. przeciwnik komunistów - ,,zapluty karzeł reakcji” Józef Stalin – „genialny wódz ludzkości” Zachód - ,,zgniły” patriotyzm - współpraca z narzuconą władzą demokracja (socjalistyczna) – rządy jednej partii

Koniecznie przeczytaj:

Najważniejsze tematy: kolektywizacja rolnictwa; praca – nowy bohater: zdrowy, czerstwy, pogodnie wykonujący swoją pracę robotnik; budowa socjalizmu i społeczeństwa bezklasowego; przyjaźń polsko-rosyjska; kult przywódców partii.

Adam Ważyk Rzeka Mądrość Stalina, Ludzie zbudzeni rzeka szeroka, na ziemi swojej, w ciężkich turbinach łamią się chlebem, przetacza wody, dzielą pokojem. płynąc wysiewa Ty ich opływasz, pszenicę w tundrach, rzeko rozumna zalesia stepy, Ty wiejesz zdrowiem, stawia ogrody. wiatrem urody; przebijasz góry, W gmachu imperium rzeko podskórna, strop się ugina: łączysz narody. pękła kolumna. Wstępuje z głębin (1950) mądrość Stalina, rzeka podskórna. Góry wysokie w kraju poety Mao Tse-Tunga - zgryzła opokę, panów zwaliła i nawodniła biedniackie grunta.

Koniecznie obejrzyj: https://ninateka.pl/film/przewodnik-po-sztuce-odc-9-socrealizm :

Poczuj atmosferę lat 60.

Dziękuję za uwagę!K. Golec